بررسی منابع عربی حکایت های باب چهارم لطائف الطّوائف

مولانا فخرالدّین علی صفی از نویسندگان قرن 10 هجری و صاحب کتاب ارزشمند لطائف الطّوائف است. این کتاب بطور مستقل در باب محاضرات و مناظرات است و نیز مجموعه­ای از لطایف طبقات مختلف جامعه را با نثری ساده و روان بیان کرده، که دارای فواید تاریخی و ادبی بی­شماری است. صفی مطالب این کتاب را از میان کتاب­های پیشینیان خود جمع­آوری کرده و نیز اطّلاعات عصر خود را به آن اضافه کرده است. این کتاب به بخش­های مختلفی تقسیم شده و در هر بخش به یکی از مسائل سیاسی، اجتماعی، دینی و غیره می­پردازد. آنچه باعث تمایز این اثر از آثار مشابه خود می­شود این است که در پرداختن به مسائل مذکور از حکایات طنز­آمیزی استفاده کرده که موجب تأثیر­گذاری مطالب در ذهن مخاطب می­شود. نکته قابل ذکر این است که او در بیان این حکایات با توجه به ماهیّت عربی و اشخاص آن، در موارد اندکی به منابع عربی آن اشاره کرده است. این مقاله قصد بررسی و جستجوی منابع عربی باب چهارم این کتاب با موضوع «لطایف امراء، مقرّبان، وزراء و ارباب دیوان» را دارد که صفی جز ثمارالقلوب ثعالبی نامی از منابع مورد استفادة خود نبرده است.